Czym różni się RO-DBT od DBT?

Autor Thomas R. Lynch | Źródło
Polska wersja Bartosz Kleszcz

Dialektyczna terapia behawioralna (DBT), rozwinięta przez Marshę Linehan, jest terapią należącą do nurtu poznawczo-behawioralnego, której pierwszym celem była praca z przewlekle samobójczymi osobami z diagnozą zaburzenia osobowości borderline (BPD).

Radykalnie otwarta dialektyczna terapia behawioralna (Radically Open-Dialectical Behavior Therapy, RO-DBT) korzysta z DBT jako fundamentu i stanowi przełomowe, transdiagnostyczne podejście, mające na celu pomoc klientom cierpiącym z powodu ekstremalnie trudnych w pracy zaburzeń związanych z nadmierną kontrolą (overcontrol, OC) – anoreksji, przewlekłej depresji i zaburzenia obsesyjno-kompulsywnego. Jej autorem jest Thomas Lynch. Poniżej znajdziesz podstawowe różnice między DBT a RO-DBT.

DBT	RO-DBT
Korzysta z zasad behawioralnych
Korzysta z filozofii dialektycznej
Dedykowana dla klientów z niewystarczającym poziomem kontroli	Dedykowana dla klientów z nadmiernym poziomem kontroli
“Dramatyczny, losowy” styl osobowości z klastra B – głównie zaburzenia osobowości borderline oraz antyspołeczne.	“Nadmiernie kontrolujący” styl osobowości z klastra A i C np. unikowe, obsesyjno-kompulsywne, paranoiczne i schizoidalne, ale także przewlekła depresja i anoreksja.
Klient ma lękowy styl przywiązania	Klient ma unikowy styl przywiązania
Szuka więzi z terapeutą i boi się porzucenia.	Nie szuka przywiązania z terapeutą i łatwo porzuca relację, zwłaszcza w obliczu konfliktu.
Podstawowy problem
Rozregulowanie emocjonalne, słaba kontrola impulsów.	Deficyty w sygnalizowaniu społecznym, niska otwartość, dystans.
Samobójstwo i samouszkadzanie
Niewystarczająco kontrolujący się (undercontrolled, UC) klienci często angażują się się samouszkadzanie i zachowania samobójcze.	Nadmiernie kontrolujący się (overcontrolled, OC) klienci często angażują się się samouszkadzanie i zachowania samobójcze.
U klientów UC samobójstwo i samouszkodzenia są zwykle zależne od nastroju, impulsywne, nieplanowane. Klienci UC nie ukrywają swego samouszkadzania.	U klientów OC samobójstwo i samouszkadzanie jest zazwyczaj planowane. Klienci OC zazwyczaj traktują samouszkadzanie jako dobrze strzeżony sekret. U klientów OC zachowania samouszkadzające oraz samobójcze są z większym prawdopodobieństwem sterowane przez reguły (rule-governed behavior) np. aby przywrócić wiarę w sprawiedliwy świat poprzez karanie się za przyjmowane przewiny.
Terapeuta uznaje, że klienci z niewystarczająco kontrolą potrzebują więcej działać, bardziej się starać i/lub być lepiej zmotywowani do zmiany	Terapeuta uznaje, że klienci odznaczający się nadmierną kontrolą zamiast ciągłych prób starania się, aby zrobić coś lepiej lub by starać się bardziej, potrzebują poluzować.
Postawa terapeutyczna
Terapeuta korzysta z zewnętrznych uwarunkowań, wliczając w to lekkie awersyjne bodźce. Przyjmuje bezpośrednią postawę, aby powstrzymywać groźne, impulsywne zachowania.	Terapeuta jest mniej dyrektywny. Wspiera niezależne działania i opinie, kładzie nacisk na zadawanie sobie samemu pytań i poznawanie swego ja.
Uczy terapeutę
Jak korzystać z zewnętrznych uwarunkowań, aby pomóc klientowi odzyskać kontrolę i odkryć wzmacniające konsekwencje kontroli impulsów.	Jak korzystać z sygnalizowania społecznego, aby wzmocnić zaangażowanie oraz jak modelować wrażliwość i więź.
Główny punkt skupienia terapii
Wewnętrzny: umiejętności regulacji emocji, nabywanie kontroli nad zachowaniem, tolerancja na stres.	Zewnętrzny: sygnalizowanie społeczne, otwartość, umiejętności nawiązywania więzi społecznych.
Uczy
Jak unikać konfliktów, być bardziej zorganizowanym, powstrzymywać impulsy, opóźniać gratyfikację i tolerować stres. (Umiejętność już przeuczona lub wykorzystywana kompulsywnie przez większość osób charakteryzowanych przez OC.)	Jak zwiększać otwartość, elastyczne reagowanie, wzmacniać więź społeczną i wrażliwie wyrażać swoje emocje.
Zarządzanie zewnętrznymi uwarunkowaniami, włączając w to lekkie bodźce awersyjne, pomaga klientowi uzyskać kontrolę i odkrywać wzmacniające właściwości kontroli nad impulsami.	Nacisk na zadawanie sobie pytań i odkrywanie swojego ja zamiast na kontrolę impulsów.
Terapeuta może zachęcać do tymczasowego wycofania się z konfliktu, aby redukować eskalację lub unikać jej.	Terapeuta zachęca do zaangażowania, jeśli istnieje konflikt, zamiast automatycznego porzucenia i unikania.
Terapeuta wynagradza
regulowaną i adekwatną ekspresję emocji i myśli.	szczere otwarcie się i nieskrępowanie wyrażanie emocji.
Hierarchia celów terapii
W pierwszej kolejności, zachowania grożące życiu n.p., zachowania samobójcze i samouszkadzające.
W drugiej kolejności, zachowania stające na drodze terapii	W drugiej kolejności, rozdarcia w relacji terapeutycznej.
W trzeciej kolejności, zachowania stające na drodze wysokiej jakości życia Schemat reagowania związany z danym problemem psychicznym (e.g., inne poważne zaburzenia wedle DSM z osi I i IV) Zachowania seksualne bez zabezpieczenia lub o wysokim poziomie trudności Ekstremalne problemy finansowe Zachowania przestępcze mogące prowadzić do więzienia Poważnie dysfunkcjonalne zachowania międzyludzkie Zachowania dysfunkcyjne związane z zatrudnieniem lub szkołą Zachowania dysfunkcyjne związane ze zdrowiem psychicznym Zachowania dysfunkcyjne związane z miejscem zamieszkania	W trzeciej kolejności, niefunkcjonalne sygnalizowanie społeczne płynące z nadmiernej kontroli Powstrzymana i sztuczna ekspresja emocjonalna Nadmiernie skupiona uwaga i przesadnie ostrożne zachowania Sztywne i sterowane przez reguły zachowanie Zdystansowany styl wchodzenia w relacje Wysokie natężenia porównywania się społecznego Zazdrość, gorycz
Stawia za priorytet zachowania stające na drodze terapii	Stawia za priorytet skupienie się na rozdarciach w relacji terapeutycznej
Stojące na drugim miejscu w hierarchii, zachowania przeszkadzające w terapii są rozumiane jako problemy wymagające zmiany.	Stojące na drugim miejscu w hierarchii, rozdarcia w relacji terapeutycznej są okazjami do rozwoju – stąd są mile widzianym gościem.
Praktyka mindfulness inspirowana przez buddyzm Zen	Praktyka mindfulness inspirowana przez sufizm malamati
Mindfulness
Nacisk na nieoceniającą świadomość tego, co jest, oraz intuicyjną wiedzę. Zachęca do kultywacji reakcji z pozycji Mądrego Umysłu, co ma pomóc w obniżeniu impulsywnego reagowania zależnego od nastroju oraz poprawie umiejętności oddalania natychmiastowych nagród. Zamiast tego klient będzie w stanie poświęcić się bardziej odległym celom.	Nacisk na zadawanie sobie samemu pytań, udział bez planowania i kultywację zdrowego wątpienia w siebie. Zachęca do kultywacji reakcji z pozycji Elastycznego Umysłu, co ma wspierać rozluźnienie sztywnych, sterowanych przez reguły wysiłków, zwiększać stosowne do sytuacji rozhamowanie się oraz wzmocnić ekspresję emocji.
Kładzie nacisk na radykalną akceptację	Kładzie nacisk na radykalną otwartość
Radykalna akceptacja to “rezygnacja z walki z rzeczywistością”.	Radykalna otwartość to aktywne nakierowanie się na to, czego chce się unikać, aby czerpać z tego naukę – podważanie ustalonego odbioru rzeczywistości, modelowanie pokory i gotowości do nauki.
To sposób na zmianę cierpienia, którego nie da się tolerować, w ból, który da się tolerować. (Linehan 1993).	Nie widzimy rzeczy takich, jakimi są – widzimy je takie, jakimi jesteśmy. (Lynch 2017).
Kładzie nacisk na wewnętrzną regulację emocji i działanie niezależne od nastroju	Kładzie nacisk na naszą plemienną naturę i więź społeczną
Nie bierze pod uwagę temperamentu	Ma jako priorytet interwencje nakierowane na różnice temperamentalne
	Temperament (genetyczne podstawy emocji) wpływa na percepcyjne i regulacyjne przekłamania, które klienci wprowadzają w sytuacje społeczne i należy wziąć go pod uwagę, gdy pracujemy z nimi.
Nie bierze na cel bio-temperamentu	Bierze na cel bio-temperament
	Za pomocą konkretnych umiejętności aktywujących odpowiednie obszary neuronalne.

Thomas R. Lynch