Trzy typowe skutki uboczne narcystycznego rodzicielstwa

Autor Mark Travers | Źródło
Polska wersja Uczę się ACT

Trzy typowe skutki uboczne narcystycznego rodzicielstwa

Posiadanie narcystycznego rodzica może mieć długotrwałe konsekwencje.

KLUCZOWE PUNKTY

• Czasami bieżące niepowodzenia romantyczne mogą odzwierciedlać związek danej osoby z narcystycznym rodzicem.
• Osoby, które dorastały z narcystycznym rodzicem mogą zmagać się z brakiem granic i tendencjami do zadowalania innych.
• Mogą być również bardzo samokrytyczne, mieć problemy z zaangażowaniem i obawiać się porzucenia.

„Nie mogę mieć relacji z „normalnymi” ludźmi, ponieważ mój mózg jest zaprogramowany przez dwoje narcystycznych rodziców. Nie mogę nawiązać relacji z nikim normalnym i zawsze będę przyciągać więcej narcyzów, borderline i socjopatów” – pisze użytkownik Reddita.

Uświadomienie sobie, że niepowodzenia w związku mogą nie być wyłącznie twoją winą, ale raczej niepokojącym odzwierciedleniem wychowania przez jednego lub oboje rodziców wykazujących narcystyczne tendencje, może być przygnębiające.

Emocjonalne szkody wyrządzone psychice dziecka przez narcystyczne wychowanie mogą trwać całe życie, jeśli w ogóle zostaną uzdrowione. Może to prowadzić do niskiej samooceny, dysfunkcjonalnych stylów przywiązania i niestabilności emocjonalnej oraz może skutkować kolejnym pokoleniem narcyzów.

W badaniu z 2023 r. opublikowanym w czasopiśmie Social Sciences zbadano wpływ postrzeganego narcystycznego rodzicielstwa na życie romantyczne w społeczności Reddit, koncentrując się na trudnościach doświadczanych przez użytkowników w ich związkach. Oto trzy sposoby, jak cechy narcystyczne u rodziców mogą zaszkodzić następnemu pokoleniu.

1. Brak granic i zadowalanie innych

Kiedy dzieci mają narcystycznych rodziców, często zmagają się później z wyznaczaniem granic w relacjach z innymi. Narcystyczni rodzice mają tendencję do bycia zbyt natrętnymi i polegania na swoich dzieciach w celu potwierdzenia ich wartości.

Narcystyczni rodzice często postrzegają swoje dzieci jako przedłużenie samych siebie, nie uznając ich autonomii. Może to prowadzić do przekonania dzieci, że są odpowiedzialne za szczęście swoich rodziców, a później ich partnerów.

W efekcie mogą czuć się zmuszone do brania na siebie winy za wszystko, co pójdzie nie tak, odzwierciedlając zachowanie, do którego są przyzwyczajone.

Co za tym idzie, mogą dołożyć wszelkich starań, aby zadowolić swoich partnerów, szukając potwierdzenia, tak jak zrobił to ten użytkownik Reddita: „Mój związek z dzieciństwa z narcystyczną matką oznacza, że nie rozumiem, jak ważne jest, aby ludzie szanowali moje granice. Zawsze myślałem, że muszę stawiać innych ludzi na pierwszym miejscu. W poprzednich poważnych związkach ludzie nieustannie nie szanowali moich granic, a ja im na to pozwalałem. Przedkładałem ich uczucia, pragnienia i interesy nad moje. Pozwalałem sobie czuć się odpowiedzialnym za ich szczęście. To było wyczerpujące”.

2. Niska samoocena i skrajny samokrytycyzm

Dorastanie z narcystycznymi rodzicami może mieć głęboki wpływ na dzieci, prowadząc do przytłaczającego poczucia winy, wstydu i emocjonalnego niepokoju. Uczucia te mogą później przejawiać się w ich romantycznych związkach.

Na przykład, narcystyczni rodzice mogą nadmiernie chwalić się osiągnięciami swoich dzieci, aby się dowartościować, wykazując niewielkie zainteresowanie swoimi dziećmi. W rezultacie dziecko internalizuje przekonanie, że musi stale osiągać, aby zostać zauważonym lub docenionym, co prowadzi do nieustannego dążenia do doskonałości i myślenia „Nigdy nie wystarczy”.

Takie wychowanie może powodować u dziecka poczucie braku adekwatności i negatywny obraz samego siebie, co skutkuje niską samooceną i trudnościami w tworzeniu zdrowych relacji z dorosłymi. Wyzwania te mogą również utrudniać im czucie się komfortowo i bezpiecznie jako partnerzy. Mogą nieustannie przepraszać za najmniejsze błędy i być nadmiernie samokrytyczni.

„Dorastając z narcystyczną matką, stałam się tym potrzebującym, niespokojnym, przepraszającym bałaganem. On (jej partner) pomógł mi zobaczyć, że to nie moja wina i że w porządku jest być sobą” – wyjaśnia użytkowniczka Reddita.

3. Problemy z zaangażowaniem i strach przed porzuceniem

Narcystyczne wychowanie może głęboko zaszczepić w dzieciach strach przed porzuceniem.

Na przykład, oto co powiedziała jedna z osób: „Matka zawsze podkreślała, że potrzebuję jej bardziej niż ona mnie. Myślę, że to jest powód, dla którego jestem teraz tak zdystansowana wobec romantycznych partnerów. Wchodzę w związki zakładając, że druga osoba w końcu znajdzie we mnie wady i mnie porzuci”.

Może to prowadzić do rozwoju intensywnych problemów z zaangażowaniem, problemów z zaufaniem lub zachowań współzależnych, co skutkuje ambiwalencją w relacjach w dorosłym życiu.

„Nigdy nie pozostaję długo singlielką. Jestem albo zimna, albo zdystansowana, albo oddana w niezdrowym stopniu. Zdaję sobie sprawę, że próbuję w ten sposób odtworzyć miłość, którą chciałam otrzymać od moich rodziców” – mówi inna osoba.

W wyniku niespójnej uwagi i uczuć typowych dla narcystycznego rodzicielstwa, osoby mogą albo wykazywać nadmierne zaangażowanie bez granic, idealizować swoich partnerów, albo całkowicie odciąć się od nich z nastawieniem „powinienem ich opuścić, zanim oni opuszczą mnie”.

Doświadczenie innej osoby stanowi przykład tej walki: „Z zapartym tchem planowałam naszą przyszłość i czułam się tak, jakbyśmy znali się całe życie. Po tym, jak oboje wyznaliśmy sobie miłość, po prostu oszalałam. W ciągu kilku dni całkowicie przestałam go kochać”.

Odkrywanie siebie na nowo poprzez wsparcie i proces powrotu do zdrowia

Uznanie, że wychowanie nie jest twoją winą, może mieć kluczowe znaczenie dla samoświadomości i uzdrowienia wewnętrznego dziecka, prowadząc do zdrowszych i bardziej satysfakcjonujących relacji. Pielęgnowanie relacji z samym sobą sprzyja również zdrowszym relacjom z innymi, w tym z partnerem. W badaniu podkreślono, że użytkownicy Reddita znaleźli uzdrowienie poprzez:

1. Wsparcie: Użytkownicy znaleźli wsparcie emocjonalne i poczucie wspólnoty na Reddicie, gdzie nie czuli się samotni. Dodatkowo, posiadanie wspierającego partnera pomogło im rozpoznać własną wartość i poczuć, że zasługują na miłość.
2. Samoakceptacja: Wiele osób twierdziło, że uwolniło się od wpływu rodziców, akceptując siebie takimi, jakimi są i uznając, że rodzice nie definiują ich tożsamości. Podkreślali znaczenie samopoznania.
3. Terapia: Kilka osób podkreśliło znaczącą rolę terapii w rozpoczęciu podróży odkrywania siebie i leczenia ran z dzieciństwa krok po kroku.

Ostatecznie ludzie mają prawo odzyskać władzę i sprawczość w swoim życiu oraz na nowo zdefiniować swoją wolność i indywidualność, a także moc kształtowania własnego życia, niezależnie od zewnętrznych wpływów.